42 lata temu gdańska rafineria przerobiła pierwszą partię ropy naftowej. Cenny ładunek przypłynął do Gdańska w sierpniu 1975 r. ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich na pokładzie tankowca Kasprowy Wierch. Pierwszą benzynę uzyskano kilka miesięcy później – 12 grudnia rano.

Rafineria Północna powstała w celu zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania na benzynę, oleje napędowe oraz oleje smarowe na mocy uchwały podjętej przez Prezydium Rządu 7 maja 1971 roku w sprawie: wieloletniego zakupu ropy naftowej i budowy rafinerii w Gdańsku. Inwestycję sfinansowano z długoterminowych kredytów zagranicznych (licencje, dokumentacja, instalacje i urządzenia) oraz własnych nakładów (roboty budowlane i montażowe).

Umowę na budowę gdańskiej rafinerii podpisano w lipcu 1972 r. ze SNAM Progetti, firmą wchodzącą w skład państwowego koncernu włoskiego ENI odpowiedzialnego za projekty i uruchomienie wielu rafinerii na świecie. Kontrakt w imieniu wykonawcy „Polimex-Cekop” podpisał dyrektor naczelny Leonard Lachtowski, a firmy SNAM Progetti prezes Nicola Melodia. Projekt techniczno-roboczy wykonało biuro projektów przemysłu naftowego podległe Zjednoczeniu Przemysłu Rafineryjnego i Petrochemicznego w Krakowie. Było ono inwestorem naczelnym gdańskiej rafinerii. Obiekt wyposażono w najnowsze rozwiązania techniczne, gwarantujące optymalne wyniki ekonomiczne produkcji.

Nowoczesny zakład o powierzchni 220 ha został wybudowany na terenie dawnej wsi rolniczej Płonia Mała. Zaprojektowano go do przerobu 3 mln ton ropy rocznie pochodzącej głównie z Bliskiego Wschodu. Miał dostarczać paliwa i oleje dla polskiej gospodarki. Dzisiaj gdańska rafineria ma ponad trzykrotnie wyższe zdolności rafineryjne. Zarządza nią Grupa LOTOS.

Obecnie LOTOS przerabia ropę głównie z Rosji, z własnego wydobycia z Bałtyku przez LOTOS Petrobaltic, oraz z kopalni Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa w Lubiatowie. Z zagranicznych źródeł, oprócz ropy rosyjskiej i irańskiej, rafineria przerabiała też tę z Morza Północnego, Bliskiego Wschodu, Kolumbii oraz ze Stanów Zjednoczonych.

Po kolejnych inwestycjach gdańska rafineria uzyskała większe możliwości przerobu różnych gatunków surowca sprowadzanych w ramach zakupów spotowych. Tę elastyczność dodatkowo zwiększy znajdujący się w końcowej fazie realizacji Projekt EFRA o wartości ponad 2,3 mld zł. Dzięki niemu gdańska rafineria mocno ograniczy produkcję ciężkiego oleju opałowego i uzyska dodatkowo ponad 900 000 t wysokomarżowych produktów, co przyniesie dodatkową marżę w wysokości ok. 2 USD na baryłkę.

Grupa LOTOS jest drugim co do wielkości w Polsce koncernem naftowym, zajmującym się poszukiwaniem i wydobyciem ropy naftowej, jej przerobem oraz sprzedażą hurtową i detaliczną wysokiej jakości produktów naftowych. Ma ponad 30 proc. udział w rynku hurtowym paliw i prawie 10 proc. w rynku sprzedaży detalicznej.