Od wielu lat kwestie ochrony środowiska naturalnego pozostają tymi, które najsilniej oddziałują na świadomość ludzi. Zmiany codziennych nawyków społeczeństw wielu krajów, choć nie tak szybkie jak powinny, są zjawiskiem powszechnym. Jak pokazują raporty renomowanych ośrodków badawczych, poparcie dla rozwiązań wywodzących się z idei wykorzystywania na szeroką skalę tzw. „zielonej energii” stale rośnie.

Zagrożenia, które niesie dalsze zanieczyszczanie atmosfery dostrzegają również największe polskie i zagraniczne przedsiębiorstwa, w tym także paliwowe, inwestujące w projekty zakładające wykorzystywanie najczystszych form energetycznych – technologii napędu wodorowego oraz nowoczesnych form biopaliw, zwłaszcza w kontekście pojazdów oraz maszyn; fotowoltaiki czy energii wiatrowej.

O ile jeszcze kilkanaście lat temu było jasne, że odpowiedzialność za produkcję czystej energii leży wyłącznie na państwie oraz sektorze przedsiębiorstw, obecnie każdy obywatel, jako prosument, może przyczynić się do ograniczenia negatywnych skutków wykorzystywania wysokoemisyjnych źródeł energii, instalując w gospodarstwie domowym rozwiązania słoneczne, wiatrowe, wodne i inne. Z racji tego faktu, stałe pomiary nastrojów społecznych związanych z projektowaniem i implementacją alternatywnych źródeł energii oraz oceny zmian, które te rozwiązania przynoszą jest sprawą priorytetową. Kierując się tym założeniem, Fundacja Instytut Badań Rynkowych i Społecznych opracowała raport pt. „Zielony potencjał społeczny – Polska i Europa Środkowo-Wschodnia”.

Wyniki raportu wskazują, że pojęcie „zielona energia” najbardziej kojarzy się Polakom z energią słoneczną (41%), następnie z energią wiatrową (38%). Na trzecim miejscu we wskazaniach spontanicznych, ale już dużo rzadziej, respondenci wskazali energię wodą (22%). Odnawialne źródła energii jako ogół wskazało 20% badanych. Dla 17% „zielona energia” kojarzy się z naturą i ekologią.

Co ciekawe, 17% Polaków deklaruje, że nigdy lub rzadko podejmuje działania zmierzające do ograniczenia zużycia energii, gazu i paliw ze względu na troskę o środowisko naturalne. Można zatem przypuszczać, że odsetek ten jest jeszcze wyższy, jeśli weźmiemy pod uwagę skłonność ludzi do odpowiedzi nie do końca prawdziwych na tematy, które w przestrzeni publicznej funkcjonują jako światopoglądowe.

Dosyć niepokojące się natomiast wyniki dotyczące zmian klimatycznych. Aż 39% Polaków wątpi w to, że rzeczywiście zachodzą. 61% badanych jest przekonanych, że klimat na Ziemi się zmienia. Najwyższy odsetek wskazań wątpiących zanotowany został wśród najsłabiej wykształconych (podstawowe i średnie wykształcenie) – 53%.

Inaczej wygląda sytuacja wygląda, jeśli mówimy o globalnym ociepleniu. Jest to uznany fakt naukowy w ocenie 80% Polaków. 78% respondentów uważa również, że główną przyczyną zmian klimatu jest działalność człowieka i tyle samo, że energia ze źródeł odnawialnych jest najlepszym sposobem na ochronę środowiska i klimatu.

Wśród możliwości wykorzystywania „zielonej energii”, zdaniem Polaków w kraju najbardziej potrzebne są panele słoneczne – 86% wskazań. 85% badanych uważa, że pilnie potrzebujemy nowoczesnych, ekologicznych spalarni śmieci. Za rozwojem nowoczesnych biopaliw opowiada się 84% respondentów. Natomiast w najbliższej okolicy, Polacy najchętniej widzieliby punkty ładowania samochodów elektrycznych (82%), stacje paliw z nowoczesnymi biopaliwami (81%) oraz farmy fotowaltaiczne (76%).

Powyższe dane uzyskane dzięki badaniom ilościowym znajdują potwierdzenie w wynikach badania jakościowego. Fotowoltaika zdaniem respondentów ma najwięcej zalet i jednocześnie najmniej wad. Ekologiczne spalarnie śmieci były w badanych grupach wymieniane spontanicznie jako potrzebne ze względu na istniejące wciąż problemy z segregacją odpadów i ich ilością. Respondenci w badaniu jakościowym podkreślali również, że większa dostępność do stacji ładowania samochodów elektrycznych mogłaby ich zachęcić do kupienia samochodu napędzanego tym prądem.

Najbardziej interesującymi zagadnieniami dotyczącymi postrzegania zielonej energii wśród krajów Europy Środkowo-Wschodniej wziętych pod uwagę w badaniu, czyli Niemiec, Czech, Słowacji, Litwy, Łotwy i Estonii, jest fakt, że to Polacy i Litwini najczęściej uważają, że samochody elektryczne są lepsze dla środowiska niż spalinowe – odpowiedzi takie udzieliło odpowiednio 65 i 66% badanych. W Niemczech zanotowano jedynie 30% odpowiedzi twierdzących. Z kolei Niemcy najczęściej wskazują wodór jako paliwo przyszłości – 50%. W Polsce takie rozwiązanie napędzania samochodów za najważniejsze w perspektywie przyszłości uznaje 47% badanych.

Raport pt. „Zielony potencjał społeczny – Polska i Europa Środkowo-Wschodnia” został opracowany przez Fundację Instytut Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS. Raport powstał na podstawie zrealizowanej w czerwcu 2020 r. przez IBRiS ilościowej analizy opinii i postaw, metodą standardowych wywiadów kwestionariuszowych wspomaganych komputerowo CAPI (Computer Assisted Personal Interview) oraz metody jakościowej, przy zastosowani techniki FGI (Focus Group Interview).

Partnerem raportu jest PKN ORLEN.

Źródło: IBRiS