Transport w światowym handlu bazuje głównie na żegludze. Szacuje się, że stanowi ona 90% ogółu transportu. Co ciekawe, jej udział wzrósł od 1970 r. aż o 400%. Wiążą się z tym ogromne wyzwania ekologiczne. Transport wodny emituje bowiem rocznie 1000 milionów ton dwutlenku węgla, co stanowi około 3% światowej emisji. Dodatkowo, statki emitują cząstki stałe, sadzę i trujące gazy. Biorąc pod uwagę konieczność wprowadzenia rozwiązań niskoemisyjnych, Polski Rejestr Statków zorganizował konferencję gromadzącą przedstawicieli świata nauki oraz przemysłu stoczniowego.

Konferencja "Globalne wyzwania dotyczące redukcji emisji GHG (ang. greenhouse gas) dla żeglugi międzynarodowej i przemysłu stoczniowego odbyła się w ostatni czwartek (9 stycznia) w hotelu PURO w Gdańsku. Zaproszeni goście omawiali wyzwania związane z projektowaniem nowoczesnych, ekologicznych rozwiązań, narzędzia wdrażania strategii redukcji emisji GHG oraz działania Polskiego Rejestru Statków w jej ramach.

Jak powiedział nam Andrzej Madejski, prezes zarządu PRS: "Pomysł na konferencję powstał na bazie wymagań Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) wyznaczonych w 2018 roku, dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych dla żeglugi międzynarodowej. Jako instytucja kwalifikacyjna stwierdziliśmy, że temat jest na tyle ważny, że koniecznością jest połączenie sił jednostek naukowych z obszarem przemysłowym i wspólne zastanowienie się, jak tę emisję ograniczyć".

Warto pamiętać bowiem, że jeżeli środki łagodzące nie zostaną szybko wprowadzone, przewiduje się znaczący wzrost emisji. Zgodnie z trzecim badaniem IMO dotyczącym gazów cieplarnianych przy dotychczasowym scenariuszu postępowania emisje pochodzące z żeglugi mogłyby wzrosnąć o 50–250 proc. do 2050 r., co zagroziłoby realizacji celów porozumienia paryskiego.

Istnieje jednocześnie znaczny niewykorzystany potencjał pod względem opłacalnej redukcji emisji z żeglugi. Wiele środków technicznych i operacyjnych – takich jak ograniczenia prędkości, pogodowe planowanie tras statków, przeciwbieżne śruby napędowe i urządzenia zwiększające efektywność układu napędowego – może przynieść oszczędności paliwa, które przewyższą wymagane inwestycje.

Na temat niektórych z tych rozwiązań mówili konferencyjni prelegenci. Dr inż. Marek Kraskowski z Ośrodka Hydromechaniki Okrętu CTO S.A. opowiedział o hydromechanicznych badaniach laboratoryjnych jako narzędziu określania współczynnika efektywności energetycznej statku na etapie projektowania natomiast dr hab inż. Wojciech Zeńczak z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie przedstawił prezentację dotyczącą alternatywnych paliw żeglugowych.  

O współpracy w dziedzinie redukcji emisji gazów cieplarnianych powiedział nam Maciej Styczyński z Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej: "MGMiŻŚ i PRS aktywnie wpółpracują np. w ramach obecności Polski w pracach Międzynarodowej Organizacji Morskiej w ustalaniu coraz to nowych kwestii dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych, z drugiej strony pracujemy wspólnie nad wdrożeniem tych wymogów międzynarodowych do polskiego prawa. Kolejną platformą współpracy jest zapewnienie podmiotom polskiej gospodarki morskiej jak najlepszego miejsca na rynku globalnym. Polska może pochwalić się wieloma aspektami. Mam na myśli między innymi działalność polskich biur projektowych, zdolnych do tego, żeby projektować najnowocześniejsze, najbardziej ekologiczne statki. To znaczy, że ta myśl jest cały czas żywa i cały czas się rozwija. Z drugiej strony mamy polski przemysł stoczniowy, który jest w stanie wykonać zlecenia oparte na tego typu projektach. Mamy na naszym rynku takie przykłady jak prom Elektra wybudowany w polskiej stoczni, według planu opracowanego przez polskie biuro projektowe."  

Wśród pionierów w zakresie budowania jednostek o innowacyjnych napędach wymieniono stocznię Remontowa Shipbuilding. Warto wspomnieć tu chociażby o powstających w Gdańsku nowoczesnych, hybrydowych promach dla Norled czy proekologicznych promach pasażersko samochodowych zbudowanych dla Transport for London (TfL), wyposażonych w napęd hybrydowy.

O dobrej współpracy z PRS mówił Piotr Soyka, prezes grupy kapitałowej Remontowa Holding: "Bardzo chętnie współpracujemy z PRS przy budowie wszystkich statków dla państwa. Znamy dobrze tych ludzi, wielu z nich studiowało na gdańskiej politechnice, rozwijali się i pracowali w stoczniach więc współpraca układa się bardzo dobrze, cieszymy się, że możemy działać razem".

"PRS, oceniając rozwiązania zmierzające do redukcji emisji gazów cieplarnianych, w swojej praktyce zawsze bierze pod uwagę kwestie bezpieczeństwa życia na morzu i ochrony mienia, które obok celów związanych z ochroną środowiska są głównymi punktami naszego zainteresowania." - dodaje Dariusz Rudziński, członek zarządu PRS.

Jak napisał minister Marek Gróbarczyk w liście odczytanym przez Macieja Styczyńskiego: "Wypracowanie rozwiązań mających na celu redukcję emisji GHG z żeglugi, z jednej strony przyniesie korzyści dla środowiska naturalnego, z drugiej zaś może stać się elementem przewagi konkurencyjnej dla projektantów, budowniczych i armatorów statków o najniższej emisji dwutlenku węgla. Odpowiedź polskiego przemysłu na to wyzwanie stanowić będzie w dużej mierze o pozycji polskich stoczni i zaplecza na rynku globalnym w ujęciu co najmniej kilkudziesięciu lat".

Warto pamiętać, że globalne działania na rzecz zwalczania emisji gazów cieplarnianych z żeglugi wspiera aktywnie Unia Europejska. Od 1 stycznia 2018 r., duże statki o pojemności brutto ponad 5 tys. ton dokonujące załadunku lub wyładunku towarów lub pasażerów w portach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mają monitorować i zgłaszać powiązane z tą działalnością emisje CO2 i inne istotne informacje.

Podczas konferencji, omówione zostały również działania Polskiego Rejestru Statków w ramach strategii redukcji emisji GHG.

Jak powiedział nam Krzysztof Kołwzan, kierownik Inspektoratu Maszynowo-Wyposażeniowego PRS: "Polski Rejestr Statków, działając jako akredytowany weryfikator gazów cieplarnianych i emisji na statkach, dokonuje przeglądów planu monitoringu i zatwierdza raporty emisji. Od tego roku, w życie wejdą również wymagania konwencji MARPOL. W związku z tym, także na poziomie światowym będą wymagane raporty ze statków. I w tym wypadku, PRS będzie je mógł zatwierdzać w imieniu państw bander światowych".

"Już na początku zeszłego roku powołaliśmy zespół nr 13 Rady Technicznej zajmujący się ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych i poszukiwaniem nowych rozwiązań w tym zakresie. Ta grupa jest bardzo liczna, skupia przedstawicieli uczelni, stoczni i biur projektowych. To forum, na którym dzielimy się swoimi doświadczeniami, formułujemy wymagania i omawiamy je wspólnie ze środowiskiem naukowym, przemysłowym i stoczniowym tak, żeby były przyjazne zarówno dla użytkowników, jak i dla klasyfikatora, jakim jest PRS."- dodaje Grzegorz Pettke, dyrektor Pionu Okrętowego PRS.

Przyszłość żeglugi niesie ze sobą ogromne wyzwania ekologiczne. Niskoemisyjne rozwiązania muszą być rozważane już na etapie projektowania. Współpraca świata nauki i przemysłu oraz adekwatne regulacje prawne i bodźce zachęcające do spójnych strategii biznesowych i polityk mogą sprawić, że przyjęta przez Międzynarodową Organizację Morską w 2018 roku wstępna strategia redukcji gazów cieplarnianych zakłądająca m.in. redukcję emisji GHG z żeglugi międzynarodowej o 50 proc. do 2050 roku w porównaniu z rokiem 2008 r., będzie miała szanse na realizację. Aby tak się stało, warto prowadzić dialog. Jak podsumowuje Karolina Sypion-Babś, kierownik Ośrodka ds. IMO w PRS, konferencje dotyczące tego tematu: "to fantastyczne miejsce do wymiany informacji, do przekazywania informacji przez osoby, które mają bezpośredni kontakt z dokumentami IMO, który czynnie uczestniczą w sesjach Międzynarodowej Organizacji Morskiej. Wśród naszych prelegentów są takie osoby, dzięki czemu możemy prowadzić dialog i być jak najbardziej na bieżąco".