Od 1 sierpnia 2020 r. obowiązuje nowa Ustawa o rejestracji jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m. Obserwując kształtowanie się ustawy w praktyce warto omówić kilka istotnych zmian, z którymi spotkają się właściciele jachtów zamierzający skorzystać z polskich rejestrów.

Dobrowolność wyboru organu rejestrującego

Dotychczasowo niewielka ilość organów rejestrujących przestała być wystarczająca dla rozwijającej się w Polsce żeglugi jachtowej. Tym bardziej, że na gruncie obowiązującego prawa uprawnionymi do rejestracji swojej jednostki pływającej w polskim rejestrze są również osoby prawne i osoby fizyczne z UE (więcej: https://www.gospodarkamorska.pl/uwaga-od-1082020-r-nowe-zasady-rejestracji-jachtow), a w ostatnim czasie organy rejestrujące musiały zderzyć się z masową migracją właścicieli i armatorów z Holandii i Belgii, gdzie przepisy o rejestracji jachtów po niedawnych zmianach przestały być dla armatorów sprzyjające.

Nowa ustawa o rejestracji ustanowiła starostę jako nowy (obok dotychczasowych związków sportowych )organ rejestrujący jachty do nowo powstałego ogólnopolskiego systemu rejestrowego (Reja24). Równolegle poza ustanowieniem starosty nowym organem rejestrującym jachty zniesiono właściwość miejscową lub jak kto woli rejonizację organów.  Każdy kto ma zamiar zarejestrować jacht pod polską banderą ma pełną dowolność w wyborze organu rejestrującego. Od 1 sierpnia 2020 r. jacht można zarejestrować w dowolnym starostwie lub we właściwym związku sportowym, a wszystkie dane i tak finalnie spływają do jednego rejestru.

Oczywiście nowy stan prawny potrzebuje czasu na „ukształtowanie się”. Próżno jeszcze oczekiwać od każdego starostwa powiatowego (lub miasta na prawach powiatu) pełnego przygotowania i perfekcyjnego rozeznania w nowej procedurze. Tym bardziej, że system Reja 24 nie jest najłatwiejszy w obsłudze, szczególnie dla tych kadr samorządowych, które wcześniej nie zetknęły się z tematem rejestracji jachtów.

Niemniej, swoboda w wyborze organu rejestrującego to istotne ułatwienie dla właścicieli i armatorów zamierzających zarejestrować jednostkę pod polską banderą.

Uwaga na polski adres pocztowy

Treść nowej ustawy to z pewnością dobra prognoza dla właścicieli i armatorów jachtów zarówno Polski, jak i z UE.

Dlatego nieco dziwi fakt zamieszczenia przez ustawodawcę pośród wymogów formalnych do wniosku o rejestrację jednostki - wymogu podania adresu do doręczeń na terytorium Polski.
Jest to warunek nie do końca zrozumiały, ponieważ ustanowienie adresu do doręczeń na terenie Polski sprawi niepotrzebny problem zagranicznym właścicielom i armatorom.
Wydaje się, że ustawodawca konstruując treść tak istotnej dla jachtingu ustawy, mającej wzmacniać polską banderę, mógł posłużyć się bardziej logicznym rozwiązaniem w tej kwestii.

Pozwolenia radiowe

Warto przypomnieć w tym miejscu, że eksploatowanie jachtu z polską banderą wymaga posiadania uprawnień pozwalających na obsługę urządzeń radiowych na danej jednostce. W efekcie właściciel bądź armator jednostki zobowiązany jest zwrócić się do polskiego Urzędu Komunikacji Elektronicznej o wydanie pozwolenia radiowego.

Wraz z pozwoleniem radiowym Urząd Komunikacji Elektronicznej nadaje jednostce sygnał wywoławczy (call sign), numer MMSI (jednostki morskie) lub/i numeru ATIS (jednostki śródlądowe) wymagane przez międzynarodowe prawo bezpiecznego uprawiania żeglugi.

Osoba fizyczna będąca właścicielem jednostki pływającej ubiegająca się o pozwolenie radiowe jest obowiązana doręczyć Urzędowi Komunikacji Elektronicznej stosowne uprawnienia umożliwiające jej obsługę urządzeń radiowych znajdujących się na jachcie, którego procedura o pozwolenie dotyczy.

W przypadku wnioskodawcy niebędącego obywatelem Rzeczpospolitej Urząd Komunikacji uznaje wyłącznie uprawnienia uzyskane z The Royal Yachting Association brytyjskiej organizacji zajmująca się działalnością szkoleniową w zakresie żeglarstwa. Wydaje ona certyfikaty kompetencji w języku angielskim, które należą do najbardziej rozpoznawalnych na świecie.

Obowiązek udowodnienia posiadanych uprawnień nie dotyczy osoby prawnej będącej właścicielem jednostki pływającej, która ubiega się o pozwolenie radiowe dla jednostki, kierując się zasadą, że wnioskodawca będący osobą prawną nie będzie jednocześnie sternikiem/kapitanem jednostki, którą jest osoba fizyczna.

Dotychczas wpisowi do rejestru podlegał sygnał wywoławczy (call sign), który był nadawany przez Urząd Komunikacji Elektronicznej w ramach pozwolenia radiowego, o które nie można było się ubiegać, jeżeli jednostka nie była wpisana do polskiego rejestru. W efekcie właściciel lub armator był zmuszony dokonać rejestracji bez sygnału wywoławczego, następnie uzyskać sygnał wywoławczy z Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Po wykonanych czynnościach możliwe było uzupełnienie wpisu w polskim rejestrze jachtów o sygnał wywoławczy.

Aktualnie obowiązująca ustawa o rejestracji jachtów i innych jednostek pływających do 24 m i jej akty wykonawcze ustanawiają nowy sposób kooperacji pomiędzy rejestrem jachtów a Urzędem Komunikacji Elektronicznej, co powinno ułatwić załatwienie spraw formalnych.

W efekcie zmian w przypadku wydania pozwolenia radiowego na używanie urządzeń radiowych w służbie radiokomunikacyjnej morskiej i żegludze śródlądowej, a także w przypadku zmiany, cofnięcia albo wygaśnięcia tego pozwolenia, Urząd Komunikacji Elektronicznej wprowadza do nowego rejestru te dane niezwłocznie (nie później niż przed upływem 24).

Do rejestru wprowadzane są następujące dane:

    a) sygnał rozpoznawczy (call sign) lub morski radiowy numer identyfikacyjny MMSI;
    b) okres ważności albo datę cofnięcia albo wygaśnięcia pozwolenia radiowego;
    c) rodzaj urządzenia.

Oznacza to, że Urząd Komunikacji Elektronicznej będzie pozostawał w stałej współpracy z nowym ogólnokrajowym rejestrem, a także będzie mógł wprowadzać do niego swoje dane poprzez systemy teleinformatyczne.

Natomiast uzyskując pozwolenie radiowe właściciel jednostki nie będzie musiał obawiać się o stan swojego wpisu w rejestrze jachtów, ponieważ zostanie on automatycznie uzupełniony o nowe dane.

Nadajniki ratunkowe

Ze względu na obowiązujące prawo wspólnotowe UE oraz szeroko rozumiane względy bezpieczeństwa żeglugi zgłoszony do Urzędu Komunikacji Elektronicznej nadajnik ratunkowy EPIRB należy zarejestrować w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego, który podobnie jak Urząd Komunikacji Elektronicznej będzie pozostawał w stałej kooperacji z nowym rejestrem i będzie obowiązany wprowadzać niezwłocznie do rejestru następujące dane:

    a) informację o czynności: wpis do ewidencji, zmiana wpisu w ewidencji albo wykreślenie z ewidencji;
    b) datę wpisu do ewidencji, zmiany wpisu w ewidencji albo wykreślenia z ewidencji;
    c) kod identyfikacyjny nadajnika sygnału niebezpieczeństwa.
 
To tylko niektóre z dodatkowych uwag do nowo obowiązujących przepisów. Pod dużym znakiem zapytania pozostaje nadal sprawność jednostek samorządu terytorialnego w zakresie nowych rejestracji. Wydaje się jednak, że jeszcze w tym sezonie zdecydowana większość jachtów będzie rejestrowana nadal – trochę z przyzwyczajenia - w odpowiednich związkach sportowych, pewnie aż do czasu jak termin rejestracji zaczną się wydłużać.


Tomasz Wiśniewski, Patryk Zbroja
Kancelaria Zbroja Adwokaci
www.zbrojaadwokaci.pl